Vantawng khawhthla Chanchin
VANTAWNG KHAWHTHLA CHANCHIN
By: RC.Hranghmingthanga
Thenzawl khua tilar zual tu leh Mizoram Tuikhawhthla sang leh mawi ber ni a hriat, Thenzawl khaw chhung PWD I.B. atanga 7 Km a hla Thenzawl chhim lam Chawngchilhi Puk thlen hma veilam a, a enna kawng peng ta, Khawvel ramdang leh India ram hmun hrang hrang atanga lo kal zinmi te tlawh leh en hlawh em em leh Pathian thil ruahman dan mak tak, ngawi renga puang chhuak tu a ni a. Mizoram Tlang ram leh chhengchhe tak, ram laili hmun rem em em, upa ten Chhura vuak zawl an tih-ah, Tuikhawhthla sang ber leh Tuikhawhthla mawi em em, Lazam tla ang delh delh a tui khawhthla, chhawrdawh pathum nei, a kuang vel te lah chu mithiam bik ten duhthusam a an duan lawk emaw tih mai tur, Tuikhawhthla dang te aia ti hmuhnawmtu an ni a, a hnuai puk te pawh a hmuna belh chian ti nuamtu a la ni ta zel. Vantawngkhawhthla hi feet 750 (hei hi tunhma zirlaibu a ziak leh a hun lai a zofa zawng zawng ten kan zir leh hriat dan)a ni. He khawhthla hian Chanchin a ngahin sawidan leh hriat dan erawh a in ang vek lo.
Vantawngkhawhthla Vanva Lui : Vantawngkhawhthla siamtu Vanva lui hi,Thenzawl khaw hlui Saihum tlang tlaklam, Hmingphera thlanlui te, Langzawng puk kawrte, Chawnghnuni tui te - luang khawmin an siam Vanva lui chu chhim lam zawnga lo luangin, Aizawl leh Lunglei inkar sapho hun lai a laihtlang Motor kawng awm chhun, tunah chuan kawnghlui ni ta-chu Vanva mel tlang piah Maudarh kawng peng bulah luang tlangin, helai ah hian Pialthlenglui in a rawn fin a. Vanva lui hi lui dam tak, hmun thenkhat laiah phei chuan a luanna lam hriat hartak, suar sawi tur pawh awm mumallo, lizawn leh daidul tih tur a ni deuh vek a. Chhim lam zawng a luang zelin, Hleuhli lui in a fin leh a, Thenzawl leh Buarpui inkar kawng chu Police Traning School (PTS) leh Jawahar Navodaya Vidhyalaya (JNV)School bulah luang tlang thla zelin, Thlawinem lui te, Nghawngkawllui ten an rawn fin leh a. Chemchawl ram leh Mibo ram inkarah luang pheiin, Pukkawt ram te luang tlang pheiin, Thenzawl leh Lunglei inkar kawngpui chu Buangpui khaw bulah a luang tlang leh a, a thlang lawkah miten lemchanna hmun atan an it em em, khawhthla mawi tak Tuirihiau khawhthla asiam a, chumi atanga hla lo te ah chuan Vantawngkhawhthla-ah mi te tan hmuhnawm a siam dawn a ni tih hre hauh lo leh inthlahrung miah lovin a khawhthla a, chambang mai lova luang zelin Saphak Lui te nen infin lehin Mat luiah an luang lut ta a ni.
Vantawngkhawhtla hming put chhan : A hming put chhan hi sawi dan hrang hrang a awm a, thenkhat sawi dan chuan Vantawnga tui thiam em em hi a awm a, tuiah chuan tla theilo hial tura an ngaih a ni a, Vanvalui kam Vantawng khawhthla chung vel, lo a an neih kum hian, tui len laiin khawhthla ko ah te chuan chengin tuihleuh a thiam zia chu a entir thin a. A lawm ten “Kha tuilianin hnawl a rawn lenthla duai duai” tiin an tihder thin a; a lo inringa a lo dir thin a, chumi tum pawh chuan an tihder an tihder a, nakinah chuan tuilian chuan hnawl a rawn lenthla ta tak tak a, an thianpa hnenah chuan “Kha hnawl a rawn lenthla tak tak a nia” an ti leh a, Vantawnga chuan an tihder leh ah ngaiin a lo inring duh ta lo a. Tuilian chuan hnawl nen chuan khawhthla ah chuan a khawhthlak pui ta a, chuta tang chuan Vantawnga khawhthla an ti ta a, hun alo rei deuh a, Vantawng-khawhthla an ti ta a ni an ti.
Thenkhat sawidan leh ah chuan Vanva lui mawng khawhthla hnuai lamah hian Ralte ho hian kawng an bo a, Khawhthla hnuai li an lo thlen chuan an han dak a, “E van tawng hi le” an ti a. (he tuikhawhthla chuan van a tawng alawm le tihna a ni awm e) Chuta tang chuan Vantawngkhawhtla hming hi a pu ta a ni an ti bawk.
Thu belhchian dawl leh rintlak deuh a upa ten an sawi thin chu, Thenzawl a Sailo Lal Pu, Bengkhuaia a lal lai khan Pawi ralin chhim lam atangin Thenzawl khua chu run antum a, an rawn kal naah Neihloh khaw kal-kawng Tuihnial hnar kin-Khankawn aṭanga hnar nei, chhim zawnga luang hi Pawi ral lian hotu pa Thinga hming chawiin Thingava tiin an phuah a, Pawi tawnga va tih chu Lui tihna a ni a. Thinga Lui tihna niin tunah chuan Thingva tih alo pu hlen ta a. An lo kal zel a vanva lui chu a khawhthla ko ah an rawn kan a, an hotu pakhat Vana hming chawiin Vanava tiin an phuah leh ta a, Khawhthla alo sang em em mai bawk si a, hotu dang hrat khawkheng leh huaisen deuh hming dang han phuah chhan tur an hriat mai tak lovah chuan chu khawhthla pawh chu Vana hming chawi bawk chuan Vanatawng tiin an phuah ta a, Pawi tawnga tawng tih chu khawhthla tihna ani a, Vana tawng tih chu hun alo kel zel a, Mizo hovin ‘khawthla’ tih belhin Vantawngkhawhthla kan lo ti hlen ta ani e, an ti.
He thu ti rinawm tu chu Pawi Rallian hi an lo kal zel a, Lothazawl tuna Infiamna hmunpui a tan kan hman mek hi lo thlengin, Mihring hniak alo tam hle mai a. Bengkhuaia khua Thenzawl chu run ngam lovin, Lungrang ram lamah an hel a, Lungrang leh Zote inkar kawng bula Saza puk ah hian an riak ta nghe nghe a ni an ti.(he thu hi Pu Lalzika Sailo (L) Indopui pahnihna hun lai a India Sipai ni a, ral kap ve kum 1983 a chatuan ram min pansan ta khan Pi leh Pu ten an sawi thin dan anih thu min hrilh thin).
Vantawngkhawhthla huai: Vantawngkhawhthla hian Huai a nei tih a bul hnai a cheng ten kan hriat loh laiin, kum 1974 kuma Thenzawl Pastor Bial KTP ten Cachar ram Soubri khua a Krismas hmanga Work Camp kan zuk neih tumin, helai hmuna cheng Ranglawng ho chuan Vantawngkhawhthla chan-chin leh Vantawngkhawhthla bul khua (Vantawng khawhmun hlui) a an awmlai chanchin te an Pi leh Pu te atanga thawnthu a an lo hriat em em thu leh, Van Pathian leh Vantawng huai chu an insual a, Vantawng huai chuan a hneh lo va, Van Pathian chuan Khawhthla sang takah chuan a namthla ta a ni ti a an lo hriat thu an lo sawi a. Vantawng-khawhthla awmna bul Thenzawl khua atanga kal kan nih kan han sawi chuan- ankhua a Pathianthu sawi pawh phal lo thin, an khaw lal pa Awchai (kan VCP ang) chuan a In ah a khaw mipui te nen inhmuhkhawm min phal sakin duh duh sawi min phal sak ta nghe nghe a, Vantawngkhawhthla chan-chin te a bul a awm kan nih te leh kan hruaitu ten Pathian thu an sawi te chu ngaihthlak nuam an ti a, an khaw lal ‘Awchai’ pawh chu a nem phah ta hle.
Vantawngkhawhthla leh Sawrkar: Vantawngkhawh-thla enna kawngpui hi PWD ten laiin, Boulder lung pawh an phah chhuak vek tawh a, kumtinin kawng ba te samin an enkawl thin a. Enkawl a cheibawl leh thawmthat zui reng anih loh avangin Fur ah chuan Kawng diak leh nal avanga Motor thenkhat tan chuan tlan thlen theih loh chang a awm ta fo a, he chan chin ziak lai (29.8.2018) hian UD&PA Department hma lakna in, Bilat lei (Cement) leh Rod hmangin kawng chhuat phah (Pavement) hna thawh tan chhoh mek a ni.
Tourism Department ten Kum 1992 khan Vantawngkhawhthla enna hmunah hian In mawitak an sa a, a enkawl turin chawkider pawh dahin- thawktu indaihloh a vangin hmundangah duty tir a ni leh ta a, a hnu Kum 2012 Thenzawl a KTP Gen. Conference nghah anih dawn khan PWD a tangin, In mawitak leh inthiarna Zunin , Ekin leh Step te, a enna kawt zawl leh kopang lungrem te siam a ni leh a, heng te hi YMA ten hnatlangin tihfai hna an thawk thin a ni. Tin, PHE Department ten Vantawngkhawhthla enna bul hnaiah hian lei verhin Tui Pump chhuah theih in an siam bawk.
Vantawngkhawhthla hi Mizoram chhung hmun hrang hrang atang te, Rampawn leh khawvel ramdang atangin tlawhtu an awm deuh reng a, kal kawng leh a hmunah Ei in tur zuar an awm lo va, Tuithianghlim intur a awm lo bawk a, heng te hi mi thahnem ngai te chuan Vantawngkhawhthla enna hmunah hian Zokhua din a, Ei In tur chi hrang hrang zuartu awm ve se, hmun dang atanga tlawhtu leh Picnic duh te tan a tangkai leh zual anga. Zinmi (Tourist) pawh a hip leh zual ngei an ring.
Vantawngkhawhthla hian Politician te a tawngsual tir fo mai, Tourist te a hip a, India ram State dang mai ni lo, Khawvel ramdang a tanga rawn tlawhtu tam tak an awm a, a panna Kawng chhe tak a nih chuan State sawrkar mualphona a tling pha a ni tih te, Kan ram hruaitu leh Politician te hian an hre hle nitur a ni, MLA Inthlan dawn a piang hian henglai bial a rawn ding te hian “Min thlan tlin chuan Vantawng kawng thatakin kan siam ang” an ti deuh zel a, heti chung hian Mipui beisei ang kawngtha erawh a la ni chiahlo niin a hriat.
Comments
Post a Comment